Onacceptabel hoge betalingsachterstand bij webwinkels

Het aantal mensen dat op de pof koopt en een betalingsachterstand heeft, is volgens minister Hoekstra (Financiën) ’onacceptabel hoog’. Het kabinet heeft webwinkels daarom in het vizier.

Webwinkels bieden betalingsmogelijkheden zoals betaal later, volgende maand, of in termijnen. Financieel kwetsbare mensen komen op deze manier gemakkelijk in de betalingsproblemen en kunnen een betalingsachterstand krijgen.

Hoekstra vindt dat mensen die zich met thuiswinkelen in de schulden steken, beschermd moeten worden. „Vaak gaat het om mensen die al problematische schulden hebben”, zegt de minister. „Die dreigen door deze kredieten van de regen in de drup te raken.”

Hoe is dit probleem ontstaan?

Een postorderkrediet kan verschillende vormen aannemen. Als de lening lijkt op een persoonlijke lening, dan leen je alleen het bedrag dat nodig is voor de aankoop van het product. Elke maand los je daarna een vast bedrag af. Sommige verzendhuizen rekenen met een standaard minimumaflossing van bijvoorbeeld 7 euro per maand, andere verzendhuizen berekenen de minimale aflossing op basis van het geleende bedrag.

Een postorderkrediet dat lijkt op een doorlopend krediet houdt in dat je een rekening opent bij het verzendhuis waarmee je alle aankopen bij dit verzendhuis betaalt. Net als bij een regulier doorlopend krediet wordt er een kredietlimiet vastgesteld op basis van je financiële situatie. Binnen dit limiet mag je op elk moment aankopen doen en je moet elke maand een bepaald bedrag aflossen.

Webwinkels maken de optie te makkelijk en stimuleren consumenten zelfs om dit soort leningen af te sluiten, dit komt onder andere omdat zij vaak hoge rentes hanteren. De consument leent hierdoor te snel en kan het overzicht verliezen over de openstaande leningen en verdwaald raken in aflossingen. Dit kan, soms zelfs onbewust, resulteren in een betalingsachterstand. 

Het aanpassen van de leenomgeving

Minister Hoekstra gaat ook in op de maatregelen om betalingsachterstand en problematische schulden te verminderen. Zo blijkt dat de waarschuwing ‘Let op: Geld lenen kost geld’ niet werkt. Overigens blijft deze kreet wel gebruikt worden, omdat hij mogelijk een signaalfunctie heeft voor consumenten. Meer heil ziet de minister echter in een andere inrichting van leenomgevingen – de online webpagina’s van kredietaanbieders waarop consumenten beslissingen nemen over de hoogte en looptijd van hun leningen.

Onderzoek van de AFM en kredietaanbieder Freo laat bijvoorbeeld zien dat mensen voor een hoger aflosbedrag kiezen als zij op dit punt zelf actief een keuze moeten maken. Verder laat onderzoek van de Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland (VFN) en Nibud zien dat een meer opvallende presentatie van het totaalbedrag in de krediettabel ervoor zorgt dat mensen kiezen om sneller af te lossen en te kiezen voor kortere looptijden. De leenomgeving van een kredietaanbieder, zoals de website van een webwinkel, kan dus een grote invloed hebben op het leengedrag van de consument.

Alternatieven voor een postorderkrediet

Het is begrijpelijk dat de consument een postorderkrediet aangaat wanneer deze zo gemakkelijk aan te vragen en te verkrijgen zijn. Maar een betalingsachterstand of financiële problemen kunnen beter voorkomen dan genezen worden. Er zijn alternatieven voor een postorderkrediet, zoals bijvoorbeeld een persoonlijke lening. 

Persoonlijke lening

Bij het afsluiten van een persoonlijke lening heb je meer controle over het leenbedrag en de looptijd. Je zou er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om een deel te lenen en de rest bij te leggen, zodat je een kleinere lening afsluit om het product te kunnen betalen. Op die manier zijn je uiteindelijke kosten lager.

Wanneer je een persoonlijke lening afsluit bij een kredietverstrekker wordt je maximale leencapacititeit berekend. Dit laat zien hoeveel je maximaal kunt lenen, zonder dat je in de financiële problemen raakt door het aangaan van de lening. Hierdoor kun je er vanuit gaan dat je een verantwoorde lening aangaat die je ook daadwerkelijk terug kunt betalen, en voorkom je een betalingsachterstand.